De 5 Populairste wintergasten in je tuin en hoe je ze aantrekt

De winter brengt een magisch tafereel met zich mee: kale bomen, frisse lucht en vogels die druk in de weer zijn om voedsel te vinden. Voor veel mensen is dit het ideale moment om hun tuin om te toveren tot een warme en veilige haven voor onze kleine vrienden. Terwijl sommige vogelsoorten naar warmere oorden trekken, vinden andere vogels in onze tuinen de perfecte plek om de winter door te brengen. In deze blog bespreken we de vijf populairste wintergasten: de koolmees, merel, huismus, spreeuw en pimpelmees. We leggen uit hoe je ze herkent, welk voedsel ze nodig hebben en hoe je je tuin vogelvriendelijk maakt.

 

1. De Koolmees: De acrobaat van de tuin

Hoe herken je een koolmees?

De koolmees is een van de meest voorkomende vogels in de Nederlandse tuinen. Hij is gemakkelijk te herkennen aan zijn zwart-witte kop, felgele borst met een zwarte streep, en een groene rug. Het mannetje heeft een bredere zwarte streep dan het vrouwtje. Koolmezen zijn acrobatische vogels; ze kunnen zich met gemak aan takken hangen en zijn vaak te zien bij voederhuisjes. Het geluid van de koolmees is erg vrolijk wat het een genot maakt om ze in je tuin te hebben.

Voedselvoorkeuren

Koolmezen hebben een voorkeur voor energierijk voedsel, vooral in de koude wintermaanden. Hun favoriete lekkernijen zijn:

• Zonnebloempitten: Ongepeld of gepeld, deze zaden zijn rijk aan vetten en eiwitten.
• Vetbollen: Let er op dat deze geen netje hebben waarin de vogels verstrikt kunnen raken.
• Pinda’s: Alleen ongezouten en ongeroosterd en het liefst in een speciale voedersilo
• Meelwormen: Een extra eiwitrijke traktatie die ze ook graag eten.

Tips

Om koolmezen naar je tuin te lokken, kun je de volgende tips toepassen:

• Hang voederhuisjes of vetbollen op aan bomen of schuttingen op een hoogte van ongeveer 1,5 meter.
• Zorg voor beschutte plekken zoals struiken of heggen waar ze zich veilig voelen tegen roofdieren.
• Voeg nestkasten toe met een ingang van 30 mm, ideaal voor koolmezen.
• Zorg voor een mix van voer, zodat je koolmezen en andere soorten tegelijk kunt aantrekken.

Wist je dat koolmezen erg territoriaal kunnen zijn? In de winter zie je ze vaak in koppels of kleine groepjes, maar in het broedseizoen verdedigen ze fel hun nestplaatsen. Dit maakt ze niet alleen leuke bezoekers, maar ook fascinerende vogels om te observeren.

2. De Merel: De Zanger van de ochtend

Herkenning

De merel is een van de bekendste vogels in Nederland. Het mannetje heeft een diepzwarte kleur met een opvallend oranjegele snavel en een oogring, terwijl het vrouwtje bruin is met lichte vlekken op de borst. Merels bewegen vaak scharrelend over de grond op zoek naar voedsel.

Voedselvoorkeuren

Wat eten Merels? Merels zijn omnivoren die dol zijn op zacht voedsel. In de winter kun je ze helpen met:

• Appels en peren: Halveer deze vruchten en leg ze op de grond; merels zijn gek op fruit.
• Rozijnen en bessen: Laat rozijnen even weken in water voordat je ze aanbiedt.
• Havermout of broodkruimels: Zorg ervoor dat er geen zout aan toegevoegd is!
• Insectenmix: Speciaal verkrijgbaar voor tuinvogels; dit is een goede bron van eiwitten.

Tips

Om merels aan te trekken kun je het volgende doen:

• Leg voedsel op een laag voederplateau of direct op de grond; merels geven de voorkeur aan eten van de grond.
• Zorg voor struiken met bessen, zoals hulst of vuurdoorn; deze bieden voedsel en beschutting.
• Plaats een ondiep vogelbad met water; zelfs in de winter hebben merels water nodig om te drinken en te badderen.
• Plant lage struiken of heggen waar ze in kunnen schuilen tegen roofdieren.

Merels zijn ook bekend om hun prachtige zang, die vaak al vroeg in de ochtend te horen is. Door ze goed te voeren in de winter, zorg je ervoor dat ze in het voorjaar voldoende energie hebben om hun territorium op muzikale wijze te verdedigen.

3. De huismus: De trouwe tuinbewoner

Herkenning

De huismus is een kleine vogel  met een bruin gestreepte rug en een grijze borst. Mannetjes hebben een zwarte keelvlek, terwijl vrouwtjes eenvoudiger gekleurd zijn. Ze zijn sociaal en leven vaak in groepen, wat hen tot levendige bezoekers maakt in je tuin.

Voedselvoorkeuren

Huismussen eten voornamelijk zaden en insecten maar zijn ook dol op andere voedsel zoals:

• Gemengd vogelzaad: Bij voorkeur met veel kleine zaadjes die geschikt zijn voor hun kleine snavels.
• Gierst: Ideaal voor huismussen; dit zaadje is klein genoeg voor hen om gemakkelijk te eten.
• Kruimels van brood of koek: Zolang deze niet gezouten zijn; mussen genieten van deze lekkernijen.
• Haver en granen: Een voedzame keuze voor koude dagen.

Tips

Om huismussen naar je tuin te lokken kun je het volgende doen:

• Zorg voor dicht struikgewas waar ze kunnen schuilen; dit biedt bescherming tegen roofdieren.
• Laat klimop of hagen groeien; dit biedt zowel bescherming als nestmogelijkheden.
• Laat delen van je tuin wat rommeliger; zo kunnen ze insecten vinden die zich tussen het afval verstoppen.
• Plaats een voedertafel met een dakje, zodat mussen beschut kunnen eten zonder bang te hoeven zijn voor eventuele roofdieren.

Huismussen zijn helaas minder talrijk geworden in stedelijke gebieden door veranderingen in hun leefomgeving. Door je tuin aantrekkelijk te maken, kun je een belangrijke bijdrage leveren aan hun voortbestaan.

4. De Spreeuw: De glanzende performer

Herkenning

Spreeuwen lijken op het eerste gezicht zwart, maar van dichtbij zie je hun glanzende veren in de tinten van groen en paars. In de winter hebben ze kleine witte stippen die hen helpen onderscheiden van andere vogels. Daarnaast zijn ze vrij luidruchtig en 

hun sociale karakter zorgt vaak voor grote zwermen die indrukwekkend kunnen zijn om te zien.

Voedselvoorkeuren

Spreeuwen houden van een gevarieerd dieet en zijn niet kieskeurig. Hun favorieten zijn:

• Fruit: Appels, peren en druiven; hang fruit op zodat spreeuwen er gemakkelijk bij kunnen.
• Vetbollen: Vooral als ze rijk zijn aan zaden; deze bieden veel energie.
• Meelwormen: Een luxe winterse maaltijd die de spreeuwen graag eten.
• Insectenpasta: Een goede aanvulling tijdens koude periodes wanneer insecten schaars zijn.

Tips

Om spreeuwen naar je tuin te lokken kun je het volgende doen:

• Hang meerdere voedersystemen op zodat spreeuwen geen andere vogels verdringen tijdens het eten
• Zorg voor open grasvelden waar ze wormen kunnen zoeken; spreeuwen houden ervan om op zoek te gaan naar voedsel op de grond.
• Plant fruitbomen of struiken die bessen dragen; dit biedt ze extra voedsel
• Overweeg een kleine composthoop: spreeuwen zoeken graag tussen het organisch afval naar voedsel.

Een van de meest spectaculaire gedragingen van spreeuwen is de “vogeldans” in de lucht. Deze zwermen, ook wel murmuration genoemd, vormen prachtige patronen tijdens hun vlucht en zijn een waar schouwspel om te zien.

5. De Pimpelmees: Klein maar dapper

Herkenning

De pimpelmees is kleiner dan de koolmees en heeft een blauwe kop, een gele buik en een dunne zwarte streep over de borst. De pimpelmees, is net als de koolmees, een bosvogel die zich goed heeft aangepast aan het leven in de buurt van mensen. Deze vogel broedt graag in nestkasten en is in de winter vaak te vinden in de tuin, waar hij zich voedt met vetbollen en pindanetjes. Zelfs op de dunste takken weet de pimpelmees voedsel te vinden. Zijn speelse en nieuwsgierige gedrag maakt hem tot een van de leukste vogels om te observeren in je tuin.

Voedselvoorkeuren

Net als de koolmees houdt de pimpelmees van voedzame, energierijke snacks. Denk aan:

• Pinda’s in een speciale voederhanger of vogelpindakaas. Pimpelmezen houden ervan om pinda’s uit hun schuilplaatsen te trekken.
• Zonnebloempitten: Gepeld of ongepeld, deze zaden bieden veel energie.
• Vetbollen: Hang ze in struiken of bomen zodat pimpelmezen er gemakkelijk bij kunnen.
• Kleine zaden mixen: Ideaal voor hun kleine snavels,  zorg ervoor dat er voldoende variatie is.

Tips

Om pimpelmezen naar je tuin te lokken kun je het volgende doen:

• Hang voederstations op verschillende hoogtes zodat zowel grote als kleine vogels toegang hebben tot het voer.
• Gebruik een nestkast met een kleinere opening (28 mm) zodat alleen kleinere vogels zoals pimpelmezen erin kunnen nestelen.
• Zorg voor bomen of struiken waar ze zich veilig kunnen terugtrekken als er gevaar dreigt.

Pimpelmezen zijn niet alleen mooi om te zien, maar ook erg nuttig omdat ze veel schadelijke insecten eten die anders schade aan planten zouden kunnen toebrengen.

Hoe maak je een vogelvriendelijke tuin?

Als je wilt dat je tuin een veilige en aantrekkelijke plek wordt voor vogels, is het belangrijk om verder te kijken dan alleen het aanbieden van vogelvoer en nestkasten. Er zijn verschillende manieren om je buitenruimte te transformeren in een waar vogelparadijs. Door aandacht te besteden aan de omgeving, voedselbronnen en schuilplaatsen, kun je een uitnodigende plek creëren voor onze  kleine vrienden. Hier een aantal praktische tips die je kunt toepassen om jouw tuin nog aantrekkelijker te maken voor vogels, zodat je kunt genieten van hun aanwezigheid, zelfs tijdens de koudste maanden van het jaar.

1. Bied gevarieerd voedsel aan

Door verschillende soorten voer aan te bieden trek je diverse vogels aan. Gebruik voedersilo’s, plateaus en vetbollen om ervoor te zorgen dat er altijd iets beschikbaar is voor elke soort vogel.

2. Zorg voor water

Vogels hebben ook in de winter water nodig. Een vogelbad helpt hen niet alleen bij het drinken maar ook bij het badderen. Zorg ervoor dat het water niet bevriest; overweeg het gebruik van verwarmde vogelbaden tijdens strenge winters.

3. Creëer beschutting

Bomen, struiken en klimplanten bieden bescherming tegen wind, kou en roofdieren. Creëer verschillende niveaus in je tuin door middel van plantenbedden of door variatie in planthoogtes aan te brengen.

4. Plant vogelvriendelijke planten

Bessenstruiken zoals lijsterbes en vuurdoorn vormen geweldige voedselbronnen tijdens de wintermaanden. Daarnaast trekken hazelaars en berken insecten aan die weer als voedsel dienen voor insectenetende vogels zoals pimpelmezen en merels.

5. Laat de tuin wat rommeliger

Een natuurlijke tuin met bladafval en takken biedt insecten schuilplaatsen waar vogels voedsel kunnen vinden. Zulke rommelige plekken zijn perfect, omdat ze ook fungeren als broedplaatsen voor nuttige insecten die op hun beurt weer andere dieren aantrekken.

6. Vermijd chemische bestrijdingsmiddelen

Probeer chemische bestrijdingsmiddelen zoveel mogelijk uit je tuin te houden. Deze stoffen kunnen schadelijk zijn voor zowel vogels als andere dieren. 

Conclusie

Door deze tips toe te passen kun je genieten van het gezelschap van prachtige wintergasten terwijl je bijdraagt aan hun welzijn tijdens de koude maanden. Vergeet niet regelmatig het voer bij te vullen en water schoon te houden; zo wordt jouw tuin het ideale toevluchtsoord voor tuinvogels! Met wat geduld en zorgvuldige planning maak jij jouw buitenruimte tot een vogelparadijs waar zowel jij als onze gevederde vrienden volop van kunnen genieten! Dus trek die warme kleren aan, ga naar buiten met wat vogelvoer in hand, en geniet van alles wat jouw tuin deze winter te bieden heeft!