Nest van roodborstje: zo herken, vind en bescherm je het

De roodborst is makkelijk te herkennen aan zijn oranje borst en nieuwsgierige gedrag. Deze geliefde tuinvogels broeden in nesten die vaak laag boven de grond en komt in Nederland massaal voor (naar schatting 300.000–430.000 broedparen). In dit artikel lees je waar nestelen roodborstjes, waar je het nest van een roodborstje vindt, en hoe je ze helpt zonder te verstoren.

Kernfeiten in het kort

• Nest van roodborst(je): slordig bakje van bladeren, grassen en mos, vaak laag (grondniveau tot enkele meters) in dicht struikgewas of klimplanten.

• Legsel & duur: meestal twee legsels per seizoen, 5–7 blauw-witte eieren met roestbruine spikkels; broedduur 12–15 dagen.

• Nestjongen: blijven 13–15 dagen in het nest; daarna nog 2–3 weken gevoerd.

• Bescherming: alle nesten zijn wettelijk beschermd tijdens het broedseizoen; niet verstoren of verplaatsen.

Leefgebied: waar nestelen roodborstjes?

Roodborsten kiezen halfopen, beschutte plekken in tuinen, parken en oudere bosranden. Denk aan dichte heggen, klimop, stapelmuurtjes of holtes tussen wortels. Vermijd open, kale plekken: ze nestelen graag laag en verborgen.

Waar vind je het nest van een roodborstje?

Zoek beneden in plaats van boven: in dichte struiken, onder heggen, tussen klimop, of in een holletje van hout/steen. Het nest van een roodborst oogt rommelig maar is goed gecamoufleerd. Zie je herhaaldelijk een roodborst met nestmateriaal of voer in de snavel eenzelfde route vliegen? Laat die zone dan met rust.

Halfholenbroeder: nestkast-tips

Roodborsten zijn halfholenbroeders. Ze gebruiken graag een halfopen nestkast (ook wel “balkonkast”) die laag en beschut hangt (ca. 1–1,5 m), uit de wind en niet in volle zon. Richt de opening licht afgeschermd van looppaden. Observeer alleen op afstand.

Territorium en gedrag

Roodborsten zijn sterk territoriaal—zowel man als vrouw. In late zomer en herfst worden winterterritoria bepaald; in voorjaar verdedigen ze het broedgebied fel met zang en achtervolgingen. Juvenielen hebben geen rode borst en worden daardoor minder snel aangevallen. In de tuin kun je roodborsten aantrekken door voedsel als meelwormen, ongezouten havermout of een zadenmix op beschutte plekjes aan te bieden.

Broedseizoen, legsels en voeding

• Periode: ca. april–juli, vaak twee legsels.

• Eieren: 5–7 per legsel; uitkomen na 12–15 dagen.

• Nestperiode: jongen 13–15 dagen in het nest; daarna nog 2–3 weken gevoerd.

• Voer: vooral insecten en spinnen. In de tuin help je met meelwormen, fijn strooivoer en zachte zaden op beschutte plekken. Vers water is altijd een plus.

Broedduur en legsels

Het broedseizoen bevindt zich tussen april en juli. Na ongeveer twee weken broeden komen de eieren uit. De jongen hebben een gevlekt verenkleed, wat hen helpt om goed gecamoufleerd te blijven. Beide ouders voeden de jongen, voornamelijk met insecten en spinnen, gemiddeld twee keer per dag.

Terwijl het vrouwtje al begint aan een tweede legsel, bemoeit het mannetje zich alleen met de jongen uit het eerste nest. Dit betekent dat er in één broedseizoen twee legsels kunnen zijn, met elk 5 tot 7 eieren. De broedduur duurt gemiddeld 12 tot 15 dagen, waarna de jongen nog 13 tot 15 dagen in het nest blijven voordat ze uitvliegen.

Beschermen zonder verstoren

Alle inheemse vogelnesten zijn wettelijk beschermd tijdens het broeden. Houd afstand, verplaats geen nest, snoei niet in bezette struiken en maak voer- en drinkplekken schoon (hygiëne voorkomt ziekte).

Nest roodborstje: nestkast, natuur of vogelhuisje?

Als specialist in vogelhuisjes weten wij dat roodborsten meestal hun nesten goed verborgen op de grond of in dicht struikgewas maken. Een roodborstje nest is goed verborgen zodat ze de jongen veilig kunnen grootbrengen.  Echter, er bestaan speciale nestkasten voor deze charmante vogels. Deze nestkasten roodborstje, ook wel “balkonkasten” genoemd, heeft een half open voorzijde die lijkt op hun natuurlijke nestplaatsen.

Nestkasten of een nest roodborstjes moeten zich dicht bij de grond bevinden, in een beschutte omgeving. Roodborsten hebben een voorkeur voor nestkasten met een half open vliegopening. Maken de roodborsten gebruik van een nestkast, dan is deze vaak makkelijker te observeren. Let wel op dat je de vogels niet verstoort. Als je geluk hebt, heb je misschien morgen in huis een broedend roodborst paartje!

Kenmerken van de roodborst

Het roodborstje is een opvallende kleine zangvogel die makkelijk te herkennen is aan zijn kenmerkende rode borst. Met een gemiddelde lengte van slechts 15 cm is hij zelfs kleiner dan een huismus. Zijn gevlekte, lichtbruine verenkleed en waterige, vlugge gezang maken hem tot een bijzondere verschijning in de Nederlandse natuur.

Uiterlijk en geluid van de roodborst

De rode borst van de roodborst is zonder twijfel zijn meest opvallende kenmerk. Deze felle kleur speelt een belangrijke rol bij het verdedigen van zijn broedgebied, waarbij hij zijn soortgenoten het vuur aan de schenen legt. Naast de rode borst is de roodborst te herkennen als een kleine bruine vogel. Zijn tikkende roep en klaterende gezang, dat op en neer loopt over de hele toonladder, maken hem bovendien tot een opvallende verschijning in tuinen en parken.

Het gedrag van de roodborst

De roodborst is een opmerkelijk territoriale vogel. Met zijn fel rode borst verdedigt het mannetje zijn broedgebied en het roodborstje nest hartstochtelijk tegen indringers, zelfs tegen zijn eigen partner buiten het broedseizoen. Zowel het mannetje als het vrouwtje gedragen zich agressief tegenover soortgenoten die hun territorium proberen binnen te dringen.

Jonge roodborstjes hebben nog niet de opvallende rode borst, waardoor ze niet worden aangevallen door hun ouders. Buiten het broedseizoen zijn roodborsten vaak te vinden op voedertafels, waar ze op zoek gaan naar insecten, spinnen, bessen en zaden. Ze hebben een bijzondere manier van foerageren, waarbij ze laag boven de grond zitten en dan plotseling naar hun prooi duiken.

Groot aantal broedparen

Volgens onderzoek zijn er in Nederland naar schatting 300.000 – 430.000 broedparen roodborstjes. De roodborst heeft een lengte van 12,5-14 cm en een gewicht tussen de 16 en 22 gram. Het mannetje en het vrouwtje zijn visueel niet van elkaar te onderscheiden, maar beide vertonen territoriaal en agressief gedrag het hele jaar door.

De roodborst is nieuwsgierig en goed van vertrouwen, waardoor hij vaak dicht bij mensen komt foerageren. Toch blijft hij waakzaam en verdedigt hij zijn territorium en het nest van een roodborstje fel tegen indringers, zowel soortgenoten als andere dieren. Dit maakt de roodborst tot een fascinerende en herkenbare verschijning in onze tuinen en parken.

Conclusie

Roodborsten zijn geliefde tuinvogels die met hun opvallende uiterlijk en vrolijk gezang de tuin opfleuren. Het nest roodborstje, vaak laag bij de grond of in dicht struikgewas, is slordig opgebouwd van grassen en bladeren. Roodborsten broeden meestal twee keer per jaar, met telkens 5-7 blauw-witte eieren.

Je kunt roodborsten helpen door speciale nestkasten op te hangen, voedsel als gedroogde meelwormen 10kg, strooivoer, pindaslingers of ander tuinvogelvoer als vogelpindakaas met meelwormen aan te bieden en de tuin vogelvriendelijk in te richten met dicht struikgewas als bijvoorbeeld een klimop. Door deze maatregelen kun je de roodborst een uitstekend thuis bieden in jouw eigen tuin.

Met hun hoge broed aantallen, wijdverspreide voorkomen en gunstige staat van instandhouding zijn roodborsten een ware blikvanger in de Nederlandse tuinen en parken. Door ze te helpen met nestgelegenheid, een vogelvoederhuisje op paal maken of het aanbieden van een voederplank voor vogels met gedroogde meelwormen, vogelzaad, en black soldier fly wormen, kunnen we deze geliefde tuinvogel blijven bewonderen in de tuin en genieten van hun prachtige gezang.