Het overwinteren van egels in de tuin: hoe kun jij helpen?

De wintermaanden zijn een uitdagende periode voor veel dieren, maar voor de egel is het een kwestie van overleven. Egels houden een winterslaap om de koude maanden door te komen, maar deze slaap is alleen succesvol als ze goed voorbereid de winter in gaan. Door je tuin egel vriendelijk te maken, kun je een cruciale rol spelen om ze te helpen overleven. In deze blog bespreken we alles wat je moet weten over het overwinteren van egels en hoe jij ze daarbij kunt helpen.

Wat gebeurt er tijdens de winterslaap van een egel?

Egels zijn meesters in het besparen van energie. Van november tot maart brengen ze het grootste deel van hun tijd door in een diepe winterslaap, ook wel hibernatie genoemd. Tijdens deze periode verlagen ze hun lichaamstemperatuur drastisch, van ongeveer 35 graden Celsius naar slechts 10 graden. Hun ademhaling en hartslag vertragen ook aanzienlijk. Dit alles helpt hen om energie te besparen, zodat ze de maanden tijdens hun winterslaap zonder voedsel kunnen overleven.

Hoewel deze aanpassing indrukwekkend is, is de winterslaap niet zonder risico. Een egel moet voldoende vetreserves hebben opgebouwd om te voorkomen dat hij verzwakt of zelfs sterft tijdens de slaap. Daarnaast is een veilige en beschutte slaapplek essentieel om te ontsnappen aan predatoren en extreme weersomstandigheden. Een goed voorbereid nest, vaak gemaakt van bladeren en ander natuurlijk materiaal, biedt niet alleen bescherming, maar ook de isolatie die nodig is om de koude maanden te doorstaan.

Waarom hebben egels het moeilijk?

Helaas wordt het voor egels steeds moeilijker om te overleven. Door de toenemende verstedelijking verdwijnen natuurlijke leefgebieden en worden tuinen vaak te strak onderhouden. Helaas worden er ook veel pesticiden gebruikt in de tuinen, wat het aanbod van insecten aanzienlijk vermindert. Deze insecten zijn een belangrijke voedselbron voor egels. Bovendien zijn veilige schuilplaatsen, zoals houtstapels, takkenhopen en dichte struiken, steeds zeldzamer geworden.

De gevolgen van deze veranderingen zijn groot. Egels vinden hierdoor niet genoeg voedsel om de vetreserves op te bouwen die ze nodig hebben om de lange wintermaanden door te komen. Bovendien lopen ze een verhoogd risico om door honger of blootstelling aan de kou te sterven. De afname van leefgebieden en voedsel heeft niet alleen invloed op individuele egels, maar ook op de populatie als geheel. Wanneer een diersoort kwetsbaar wordt, kan dit een domino-effect veroorzaken in het ecosysteem, aangezien egels een belangrijke rol spelen in de balans van insecten en ander ongedierte.

Hoe kun je egels helpen in jouw tuin?

Een tuin die aantrekkelijk is voor egels biedt niet alleen voedsel en beschutting, maar het is ook een veilige plek waar ze ongestoord kunnen leven. Je kunt beginnen door natuurlijke schuilplaatsen te creëren. Denk aan een hoek van je tuin waar je bladeren en takken laat liggen, of een houtstapel waar een egel een nest kan bouwen. Voor extra ondersteuning kun je een egelhuisje plaatsen. Dit is een kleine, afgesloten ruimte waar egels zich veilig kunnen terugtrekken. Wil je weten hoe je dit zelf kunt doen? Ontdek hier hoe je zelf een simpel egel huis maakt.  Zorg ervoor dat het huisje op een rustige plek staat, uit de wind en regen, en vul het met droge bladeren of stro voor extra isolatie.

Naast schuilplaatsen is het belangrijk om te zorgen voor voldoende voedsel. Egels eten voornamelijk insecten, slakken, regenwormen en bessen. Door je tuin pesticidevrij te houden en veel inheemse planten te laten groeien, kun je deze natuurlijke voedselbronnen stimuleren. Wil je egels extra helpen? Zet dan wat kattenvoer zonder vissmaak of gedroogde insecten neer. Wil je meer weten over hun dieet? Lees hier wat eet een egel.

Vergeet ook niet om een schaaltje vers water te plaatsen, vooral tijdens droge perioden. Water is net zo essentieel als voedsel, en egels zullen dankbaar gebruik maken van een betrouwbare en schone waterbron.

Egels hebben echter niet alleen voedsel en onderdak nodig, maar ook bewegingsvrijheid. Een groot probleem voor egels in stedelijke gebieden is dat tuinen vaak hermetisch afgesloten zijn. Een simpele oplossing is om een kleine opening van ongeveer 13×13 cm in je schutting te maken. Dit stelt de egels in staat om van de ene tuin naar de andere te reizen op zoek naar voedsel en schuilplaatsen. Het verbinden van tuinen creëert een groter leefgebied en verhoogt de overlevingskansen van egels aanzienlijk.

Wat te doen als je een egel in de winter tegenkomt?

Hoewel egels normaal gesproken in winterslaap zijn, kan het gebeuren dat je er een tegenkomt in de winter. Dit kan betekenen dat de egel verstoord is, of dat hij niet genoeg vetreserves heeft opgebouwd om de winterslaap vol te houden. In zo’n geval is het belangrijk om snel te handelen. Controleer eerst of de egel actief is of verzwakt lijkt. Als een egel minder dan 600 gram weegt, heeft hij hulp nodig om te overleven. Neem contact op met een dierenopvang of egelopvang voor professioneel advies.

Als de egel zichtbaar hongerig of ondervoed is, kun je tijdelijk voedsel aanbieden, zoals kattenvoer of speciaal egelvoer, samen met vers water. Het is echter belangrijk om de egel niet zelf binnen te houden, tenzij dit is aanbevolen door een expert. Egels zijn wilde dieren en hebben speciale zorg nodig om goed te kunnen herstellen.

Egels en biodiversiteit: waarom dit belangrijk is

Het beschermen van egels gaat hand in hand met het bevorderen van biodiversiteit in je tuin. Egels spelen een cruciale rol in het ecosysteem. Ze zijn natuurlijke ongediertebestrijders die een gezond evenwicht in insectenpopulaties helpen behouden. Een tuin die geschikt is voor egels, trekt vaak ook andere dieren aan, zoals vogels, vlinders en bijen. Dit maakt je tuin niet alleen levendiger en mooier, maar ook ecologisch waardevol. Wil je meer dieren aantrekken? Overweeg dan om vogelvoer zelf te maken of kijk naar geschikt voer voor vogels om het hele ecosysteem te ondersteunen.

Door egels te helpen, draag je bij aan een breder doel, namelijk het herstellen van de balans in de natuur. Kleine acties, zoals het verminderen van pesticiden, het planten van inheemse bloemen en het bieden van schuilplaatsen, hebben een grote impact. Bovendien biedt het observeren van een egel in je tuin een unieke kans om dichter bij de natuur te komen. Het is een beloning op zich om te weten dat jouw inspanningen het verschil maken.

Een gastvrije tuin voor egels: jouw bijdrage telt

Egels hebben het zwaar, maar met een beetje inspanning kunnen we hun overlevingskansen aanzienlijk vergroten. Door eenvoudige aanpassingen in je tuin te maken – zoals het bieden van schuilplaatsen, voedsel en water, en het creëren van een veilige omgeving – kun je een groot verschil maken. Het kost niet veel tijd of moeite, maar het effect kan enorm zijn.

Egels zijn niet alleen schattige bezoekers in onze tuinen, maar ook een symbool van hoe wij als mensen samen kunnen werken met de natuur. Door ruimte te maken voor deze bijzondere dieren, dragen we bij aan hun overlevingskansen en aan een gezonder ecosysteem. Dus, waar wacht je nog op? Rol die mouwen op, richt je tuin in voor de egels en word een bondgenoot in hun strijd om te overleven tijdens deze koude wintermaanden. Samen kunnen we ervoor zorgen dat de egel, een van de meest geliefde dieren in onze tuinen, blijft voortbestaan.