Nest roodborstje: Beschut en dicht bij de grond

Roodborsten zijn herkenbaar aan hun opvallende oranje borst, en deze geliefde tuinvogels broeden in nesten die vaak laag boven de grond of zelfs op de grond te vinden zijn. Maar wist je dat het aantal broedparen van de roodborst in Nederland varieert tussen de 300.000 en 430.000? Dat zijn er dus heel wat, en deze bijzondere vogels verdienen zeker onze aandacht!

Belangrijkste inzichten:

• Roodborsten broeden in slordig gemaakte nesten van grassen en bladeren.
• Ze hebben meestal twee legsels per seizoen, met elk 5-7 blauw-witte eieren.
• De jongen blijven ongeveer 13-15 dagen in het nest voordat ze uitvliegen.
• Roodborsten zijn in Nederland een zeer talrijke broedvogel.
• Nesten van roodborsten zijn beschermd gedurende het broedseizoen.

Waar vind je het nest van een roodborstje?

Roodborstjes zijn erg nieuwsgierig en goed aangepast aan het leven in de nabijheid van mensen. Ze komen dan ook voor in heel Nederland, behalve in landschappen zonder bomen. Het leefgebied van deze standvogels bestaat vooral uit niet te jonge bossen, tuinen, parken en kleinschalige landschappen. Zelfs in de winter kun je ze vaak in stadstuinen aantreffen.

Leefgebied en de locatie van een nest roodborstje

Roodborstjes nestelen graag in dicht struikgewas, meestal op of dicht bij de grond, soms tot enkele meters hoog. Hun slordige nest van grassen en bladeren is vaak te vinden in een nest in dicht struikgewas. Ze bevinden zich meestal op of dicht bij de grond, soms tot enkele meters hoog in dicht struikgewas of klimplanten. Kijk daarom altijd omlaag in plaats van omhoog als je een nest van roodborstje in jouw tuin wilt vinden. 

Halfholen broeders

Roodborsten zijn halfholenbroeders, wat betekent dat ze hun nest het liefst maken in een soort inham of holte, zoals in een muur, dichte gevelbegroeiing, struikgewas of een halfopen nestkastje. In de winter komen ze wel voedsel zoeken in minder begroeide tuinen, maar ze broeden daar niet.

Wat betreft de ideale tuin voor roodborsten, bomen, struiken, een bloemenborder en bloemrijke ruigte wordt als essentieel beschouwd. Verschillende soorten vogels eten verschillende soorten voedsel, waarbij variatie wordt benadrukt om meerdere vogelsoorten aan te trekken.

Territorium is belangrijk voor een roodborstje

Terwijl je in de tuin werkt, zie je vaak een roodborstje dichtbij. Ze zijn nieuwsgierig, maar verdedigen ook fel hun territorium. Soortgenoten zijn zowel de mannetjes als het vrouwtje daarentegen heel agressief naar elkaar, vooral tussen augustus en november wanneer ze hun winter territoria vestigen. Roodborsten zijn erg territoriaal en dulden dus geen soortgenoten in hun broedgebied. Ze verdedigen hun eigen territorium vurig met gezang en gevechten. In de tuin kun je roodborsten aantrekken door voedsel als meelwormen, ongezouten havermout of een zadenmix op beschutte plekjes aan te bieden.

De broedperiode van een roodborstje

Roodborstjes zijn echte nestkasten inwoners. Ze broeden meestal van april tot juli, vaak met twee legsels per seizoen. Elk legsel bevat 5 tot 7 eieren. De eieren van een roodborstje zijn ook eenvoudig te spotten; het zijn blauw-witte eieren met kleine rode vlekjes. Het vrouwtje broedt de eieren 12 tot 15 dagen uit, waarna de jonge vogels vervolgens 13 tot 15 dagen op het nest blijven voordat ze uitvliegen. Na het uitvliegen worden de jonge roodborstjes nog 2 tot 3 weken door de ouders verzorgd, totdat ze volledig zelfstandig verder kunnen.

Broedduur en legsels

Het broedseizoen bevindt zich tussen april en juli. Na ongeveer twee weken broeden komen de eieren uit. De jongen hebben een gevlekt verenkleed, wat hen helpt om goed gecamoufleerd te blijven. Beide ouders voeden de jongen, voornamelijk met insecten en spinnen, gemiddeld twee keer per dag.

Terwijl het vrouwtje al begint aan een tweede legsel, bemoeit het mannetje zich alleen met de jongen uit het eerste nest. Dit betekent dat er in één broedseizoen twee legsels kunnen zijn, met elk 5 tot 7 eieren. De broedduur duurt gemiddeld 12 tot 15 dagen, waarna de jongen nog 13 tot 15 dagen in het nest blijven voordat ze uitvliegen.

Nest roodborstje: nestkast, natuur of vogelhuisje?

Als specialist in vogelhuisjes weten wij dat roodborsten meestal hun nesten goed verborgen op de grond of in dicht struikgewas maken. Een roodborstje nest is goed verborgen zodat ze de jongen veilig kunnen grootbrengen.  Echter, er bestaan speciale nestkasten voor deze charmante vogels. Deze nestkasten roodborstje, ook wel “balkonkasten” genoemd, heeft een half open voorzijde die lijkt op hun natuurlijke nestplaatsen.

Nestkasten of een nest roodborstjes moeten zich dicht bij de grond bevinden, in een beschutte omgeving. Roodborsten hebben een voorkeur voor nestkasten met een half open vliegopening. Maken de roodborsten gebruik van een nestkast, dan is deze vaak makkelijker te observeren. Let wel op dat je de vogels niet verstoort. Als je geluk hebt, heb je misschien morgen in huis een broedend roodborst paartje!

Roodborst; standvogel of trekvogel?

Roodborsten zijn deels standvogels, maar hun trekgedrag varieert. De Scandinavische roodborsten van de Scandinavische landen waar het écht koud en onbeschut is in de wintermaanden, trekken door ons land en overwinteren deels in ons land, terwijl sommige Nederlandse roodborsten deels wegtrekken naar warmere gebieden als Frankrijk en Spanje. Roodborsten zijn dus deels standvogels, deels trekvogels.

Roodborstjes hebben een voorkeur voor broedplaatsen dicht bij de voedertafel, waar ze graag komen foerageren. Ze zijn erg nieuwsgierig en goed aangepast aan het leven in de nabijheid van mensen, waardoor je ze vaak in tuinen en parken kunt aantreffen, zowel tijdens het broedseizoen als in de winter.

Kenmerken van de roodborst

Het roodborstje is een opvallende kleine zangvogel die makkelijk te herkennen is aan zijn kenmerkende rode borst. Met een gemiddelde lengte van slechts 15 cm is hij zelfs kleiner dan een huismus. Zijn gevlekte, lichtbruine verenkleed en waterige, vlugge gezang maken hem tot een bijzondere verschijning in de Nederlandse natuur.

Uiterlijk en geluid van de roodborst

De rode borst van de roodborst is zonder twijfel zijn meest opvallende kenmerk. Deze felle kleur speelt een belangrijke rol bij het verdedigen van zijn broedgebied, waarbij hij zijn soortgenoten het vuur aan de schenen legt. Naast de rode borst is de roodborst te herkennen als een kleine bruine vogel. Zijn tikkende roep en klaterende gezang, dat op en neer loopt over de hele toonladder, maken hem bovendien tot een opvallende verschijning in tuinen en parken.

Het gedrag van de roodborst

De roodborst is een opmerkelijk territoriale vogel. Met zijn fel rode borst verdedigt het mannetje zijn broedgebied en het roodborstje nest hartstochtelijk tegen indringers, zelfs tegen zijn eigen partner buiten het broedseizoen. Zowel het mannetje als het vrouwtje gedragen zich agressief tegenover soortgenoten die hun territorium proberen binnen te dringen.

Jonge roodborstjes hebben nog niet de opvallende rode borst, waardoor ze niet worden aangevallen door hun ouders. Buiten het broedseizoen zijn roodborsten vaak te vinden op voedertafels, waar ze op zoek gaan naar insecten, spinnen, bessen en zaden. Ze hebben een bijzondere manier van foerageren, waarbij ze laag boven de grond zitten en dan plotseling naar hun prooi duiken.

Groot aantal broedparen

Volgens onderzoek zijn er in Nederland naar schatting 300.000 – 430.000 broedparen roodborstjes. De roodborst heeft een lengte van 12,5-14 cm en een gewicht tussen de 16 en 22 gram. Het mannetje en het vrouwtje zijn visueel niet van elkaar te onderscheiden, maar beide vertonen territoriaal en agressief gedrag het hele jaar door.

De roodborst is nieuwsgierig en goed van vertrouwen, waardoor hij vaak dicht bij mensen komt foerageren. Toch blijft hij waakzaam en verdedigt hij zijn territorium en het nest van een roodborstje fel tegen indringers, zowel soortgenoten als andere dieren. Dit maakt de roodborst tot een fascinerende en herkenbare verschijning in onze tuinen en parken.

Conclusie

Roodborsten zijn geliefde tuinvogels die met hun opvallende uiterlijk en vrolijk gezang de tuin opfleuren. Het nest roodborstje, vaak laag bij de grond of in dicht struikgewas, is slordig opgebouwd van grassen en bladeren. Roodborsten broeden meestal twee keer per jaar, met telkens 5-7 blauw-witte eieren.

Je kunt roodborsten helpen door speciale nestkasten op te hangen, voedsel als gedroogde meelwormen 10kg, strooivoer, pindaslingers of ander tuinvogelvoer als vogelpindakaas met meelwormen aan te bieden en de tuin vogelvriendelijk in te richten met dicht struikgewas als bijvoorbeeld een klimop. Door deze maatregelen kun je de roodborst een uitstekend thuis bieden in jouw eigen tuin.

Met hun hoge broed aantallen, wijdverspreide voorkomen en gunstige staat van instandhouding zijn roodborsten een ware blikvanger in de Nederlandse tuinen en parken. Door ze te helpen met nestgelegenheid, een vogelvoederhuisje op paal maken of het aanbieden van een voederplank voor vogels met gedroogde meelwormen, vogelzaad, en black soldier fly wormen, kunnen we deze geliefde tuinvogel blijven bewonderen in de tuin en genieten van hun prachtige gezang.